Najczęstsze przyczyny poronień – dlaczego do nich dochodzi?
Ciąża jest jednym z najbardziej emocjonujących okresów w życiu kobiety. Jednak, nie zawsze wszystko przebiega zgodnie z planem i może stać się bolesnym i przytłaczającym doświadczeniem. Poronienie jest jednym z najbardziej traumatycznych przeżyć dla przyszłych rodziców. Istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do poronienia, zarówno te medyczne, jak i te związane z trybem życia. Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe zarówno dla prewencji, jak i leczenia, a także dla wsparcia osób doświadczających tej straty emocjonalnej. W tym artykule przybliżymy najczęstsze przyczyny poronień, aby móc podjąć odpowiednie kroki w celu zapobiegania im w przyszłości.
Poronienie kliniczne to patologia ciąży wewnątrzmacicznej, w wyniku której dochodzi do przedwczesnego jej zakończenia. Definicja poronienia według WHO to sytuacja, kiedy dochodzi do zakończenia ciąży przed 22 tygodniem życia płodu.
Kryteria definiujące poronienie to wyżej wspomniany wiek ( do 22 tygodnia życia) oraz masa- poniżej 500 g. Do poronienia dochodzi w sposób naturalny, najczęściej wynikający z mutacji genetycznych lub w wyniku chorób. Wbrew wielu przekonaniom do poronienia rzadziej dochodzi w wyniku urazu mechanicznego
Poronienie kliniczne jest jedną z patologii zaliczaną do grupy wczesnych niepowodzeń położniczych. Do tej grupy należą także ciąża ektopowa, czy ciąża bezzarodkowa. Natomiast w grupie późnych niepowodzeń prokreacyjnych znajdują się m.in. letalne wady wrodzone, martwe urodzenia oraz porody przedwczesne.
- Bicie serca płodu – FHR(fetal heart rate) – jest pierwszym i najważniejszym czynnikiem rokowniczym. Pojawia się między 5 a 6 tygodniem ciąży. Od tej chwili z dnia na dzień zmniejsza się ryzyko poronienia o 50%.
Warto też zwrócić uwagę na częstotliwość bicia serca. Fizjologią dla płodu jest tachykardia (przyspieszona akcja serca) nawet na poziomie 170 uderzeń/minutę, natomiast bradykardia (zwolniona akcja serca) jest czynnikiem źle rokującym.
- Badanie USG ciąży – jeżeli w badaniu wykonanym między 11-14 tygodniem ciąży nie zaobserwowano żadnych nieprawidłowości, to od tego momentu ryzyko utraty ciąży jest najmniejsze i wynosi ok 1%.
O poronieniu mówimy kiedy ma ono miejsce do 22 tygodnia ciąży, po tym okresie jeżeli ciąża zakończy się przed 37 tygodniem ciąży mówimy o porodzie przedwczesnym.
Do najczęstszych mutacji chromosomowych wykrywanych podczas badań prenatalnych należą mutacje, takie jak:
- zespół Downa (trisomia 21)– jest genetycznym zaburzeniem chromosomowym, w którym osoba posiada dodatkową kopię chromosomu 21. Geneza tego zespołu leży w problemach z podziałem komórkowym wczesnego rozwoju embrionalnego, prowadzących do dodatkowego chromosomu 21
- zespół Edwardsa (trisomia 18) – to rzadkie genetyczne zaburzenie chromosomowe, w którym osoba posiada dodatkową kopię chromosomu 18. Powstaje w wyniku błędu podziału komórkowego wczesnego rozwoju zarodka.
zespół Patau (trisomia 13)- to rzadkie genetyczne zaburzenie chromosomowe, w którym osoba posiada dodatkową kopię chromosomu 13. Powstaje w wyniku błędu podziału komórkowego wczesnego rozwoju zarodka.
Dodatkowo, inne mutacje chromosomowe, jak polisomia lub monosomia X czy delecje i duplikacje chromosomów, mogą być także wykrywane w trakcie badań prenatalnych.
Czynnikami teratogennymi nazywamy substancje chemiczne, biologiczne oraz fizyczne oddziaływania, które mogą warunkować nieprawidłowy rozwój płodu, a tym samym przyczyniać się w istotnym stopniu do zakończenia ciąży na wczesnym etapie rozwoju. Są to między innymi:
- Palenie papierosów
- Alkohol
- Narkotyki
- Promieniowanie jonizujące
- Ekspozycja na toksyczne substancje w miejscu pracy
Poronienia kliniczne różnicujemy z poronieniami subklinicznymi, nazywanymi także poronieniami biochemicznymi lub ciążą biochemiczną.
Do subklinicznego poronienia dochodzi na wczesnym etapie rozwoju zarodka – do 6 tygodnia, w okresie kiedy ciąża nie została jeszcze klinicznie zdiagnozowana przez lekarza ginekologa.
Ciąża biochemiczna nie daje żadnych objawów lub objawy są niespecyficzne i najczęściej przyjmują postać opóźnienia krwawienia miesiączkowego.
Jak donoszą badania w wyniku poronień subklinicznych dochodzi do zakończenia 50–60% wszystkich poczęć. Ciąże rozpoznane klinicznie stanowią 40%, przy czym 10-15% ulega poronieniu klinicznemu.
Kryterium różnicowania ciąży biochemicznej a poronienia klinicznego, jest więc rozpoznanie ciąży przez lekarza ginekologa. Możliwość zdiagnozowania ciąży są bezpośrednio uwarunkowane przez stadium rozwoju ciąży. Oznaczenie wolnej gonadotropiny kosmówkowej (ß-hCG) przy pomocy próby ciążowej, jest możliwe dopiero powyżej 9 dnia od zapłodnienia. Natomiast w badaniu USG ciąży– wykonanym przez pochwę (TVS- Transvaginal ultrasound) cechy ciąży widoczne są dopiero w 4 tygodniu.
Poronienia w 5 tygodniu ciąży zaliczane są do wyżej wspomnianej ciąży biochemicznej (poronienie biochemiczne). Przebiega jako obfite krwawienie z dróg rodnych z towarzyszącym silnym bólem brzucha, w tym przypadku kobieta nie wymaga hospitalizacji oraz może ponownie zajść w ciąże. Najczęstszą przyczyną poronień w 5 tygodniu ciąży są wady rozwojowe zarodka.
Innymi przyczynami poronienia mogą być: ciężki wysiłek fizyczny, ekspozycja na substancje teratogenne, nieprawidłowości w budowie dróg rodnych oraz blizny po operacjach ginekologicznych.
Przyczyną poronień w 2 trymestrze ciąży mogą być różnorodne czynniki. Jednym z potencjalnych czynników ryzyka jest nadciśnienie ciążowe, które może prowadzić do powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka. Nadciśnienie ciążowe to stan, w którym kobieta ma wysokie ciśnienie krwi (ciśnienie skurczowe powyżej 140 mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe powyżej 90 mmHg).
Naukowcy z National Institutes of Health, w artykule dla magazynu Hypertension z maja 2018 roku, poddali badaniu grupę 1228 kobiet i doszli do następujących wniosków.
Każdy wzrost wartości ciśnienia rozkurczowego o 10 mmHg skutkuje wzrostem ryzyka utraty ciąży o 18%, natomiast wzrost średniego ciśnienia tętniczego (MAP) o każde 10 mmHg skutkuje wzrostem ryzyka poronienia o 17%.
Dodatkowo według ekspertów kobiety starające się zajść w ciąże powinny regularnie badać i kontrolować ciśnienie krwi, aby zapewnić sobie i dziecku bezpieczeństwo w ciąży.
Na ciśnienie tętnicze mają także wpływ zdrowa dieta, kontrola wagi, regularne ćwiczenia oraz prowadzenie zdrowego trybu życia. Czynnikiem często towarzyszącym kobietom w ciąży jest także stres, związany z nową rolą, który także wpływa na wzrost ciśnienia krwi. Masaż dla kobiet w ciąży to jeden ze sposobów na zredukowanie stresu.
Ponadto, w tym okresie powodem poronienia mogą być również infekcje lub niedobory hormonalne.
Infekcje w ciąży, takie jak zakażenia dróg moczowych, choroby przenoszone drogą płciową, wirusy i infekcje układu oddechowego, mogą stanowić ryzyko zarówno dla matki, jak i dziecka. Aby zapobiec infekcjom, należy przestrzegać podstawowych zasad higieny osobistej, unikać kontaktu z osobami chorymi, stosować bezpieczne praktyki seksualne, być zaszczepionym zgodnie z zaleceniami oraz regularnie odwiedzać ginekologa w celu monitorowania stanu zdrowia.
Aby zapobiec niedoborom hormonalnym w drugim trymestrze ciąży, ważne jest regularne stosowanie suplementów zalecanych przez lekarza prowadzącego ciążę. Dietetyk, ustala zdrową i zrównoważoną dietę, bogatą w produkty zawierające żelazo, witaminę D, witaminę B12 i kwas foliowy. Regularne kontrole u ginekologa pozwolą także na wczesne wykrycie ewentualnych niedoborów i podjęcie odpowiednich działań korygujących.
W przypadku utraty ciąży w 2 trymestrze, tak samo dochodzi do obfitego krwawienia z dróg rodnych z towarzyszącym silnym bólem brzucha, czasami może także występować ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej.
Poronieniu w 2 trymestrze towarzyszą także silne skurcze macicy. Dodatkowo może także dojść do zatrzymania laktacji. Dzieje się tak w wyniku zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Podobnie, jak w przypadku porodu, poziomy hormonów mogą ulegać gwałtownym zmianom, co może wpływać na proces laktacji.
- Regularne wizyty u ginekologa i wykonywanie USG ciąży mogą pomóc w wykryciu ewentualnych problemów wcześniej i podjęciu odpowiednich działań.
- Zdrowy tryb życia, w tym odpowiednia dieta i regularna aktywność fizyczna, mogą również wspomóc zdrowy rozwój ciąży. Warto udać się do dietetyka, który w odpowiedni sposób dobierze dietę indywidualnie dla każdej kobiety.
- Unikanie substancji szkodliwych. Wszelkie substancje toksyczne, takie jak alkohol, papierosy, narkotyki oraz niektóre leki mogą zwiększać ryzyko poronień. Ważne jest, aby unikać kontaktu z nimi zarówno przed, jak i w trakcie ciąży.
- Odpoczynek i redukcja stresu. Stres może negatywnie wpływać na przebieg ciąży i zwiększać ryzyko poronienia. Ważne jest, aby znaleźć czas na odpoczynek, relaksację i dbanie o swoje emocje.
- Przygotowanie do porodu. Masaż może pomóc kobietom w ciąży w lepszym zrozumieniu swojego ciała i świadomości oddechu, co może być przydatne podczas porodu. Niektóre techniki masażu mogą również pomóc w łagodzeniu bólu podczas porodu.