Kalendarz badań dla kobiet w ciąży
Strona Główna > Blog > Kalendarz badań dla kobiet w ciąży
Spis Treści:
Badania w ciąży – I trymestr:
Do 10. Tygodnia ciąży lub na pierwszej wizycie
Lekarz lub położna wykonuje na wizycie pomiary i badania, takie jak:
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
- badanie piersi,
- określenie wzrostu i masy ciała,
- ogólne badanie lekarskie.
Wtedy ocenia się także wstępnie ryzyko ciążowe związane z trybem życia pacjentki : wywiad obejmuje takie czynniki ryzyka jak używki, szczegółowy wywiad rodzinny dotyczący chorób genetycznych, cukrzycy czy nadciśnienia.
Badania zalecane na pierwszej wizycie:
- Zbadanie grupy krwi i czynnika Rh.
- Przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych (badanie w kierunku konfliktu serologicznego).
- Morfologia krwi.
- Badanie ogólne moczu.
- Badanie cytologiczne, o ile nie było wykonane w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
- Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo, ewentualnie OGTT u kobiet z czynnikami ryzyka GDM (cukrzycy ciężarnych).
- Badanie VDRL (test przesiewowy w kierunku kiły).
- Kontrola stomatologiczna.
- Badanie na obecność wirusów HIV i HCV.\
- Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM), o ile ciężarna nie przedstawi wyniku potwierdzającego występowanie przeciwciał IgG sprzed ciąży.
- Badanie w kierunku różyczki (IgG, IgM).
- Oznaczenie TSH, ( ft3, ft4, anty TPO u kobiet z grup ryzyka)
- Opcjonalnie przeciwciała p/CMV (IgG, IgM)
- USG piersi jeśli nie było wykonane w ostatnim roku
- Opcjonalnie ferrytyna
W trakcie wizyty, po 6 tygodniu warto wykonać USG przezpochwowe, podczas badania można potwierdzić czynność serca zarodka (FHR) oraz wykluczyć takie patologie jak ciąża pozamaciczna. Badanie to jest szczególnie ważne u pacjentek po cięciu cesarskim, umożliwia ocenę blizny po cięciu cesarskim i wykluczenie zagnieżdżenia się ciąży w bliźnie. Lekarz wydaje zalecenia zdrowego trybu życia, dotyczące odżywiania, aktywności fizycznej i odpowiedniej suplementacji.
11-14 tydzień ciąży
BADANIE USG 1go TRYMESTRU (11+0-13+6) podczas badania ocenia się anatomię płodu i markery aberracji chromosomowych. Wykonuje się pomiar przezierności karku (NT) i dokonuje oceny kości nosowej (NB). Na podstawie długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL) wyznacza się także termin porodu z USG. Wszystkim pacjentkom zalecany jest jest też Test PAPP-A, czyli, nieinwazyjne badanie prenatalne wykonywane z próbki krwi żylnej matki. Ma ono za zadanie określić, indywidualne ryzyko wystąpienia wad genetycznych u płodu w I trymestrze ciąży.
Test Pappa jest refundowany przez NFZ w przypadku pacjentek, u których stwierdza się:
1. wiek od ukończenia 35 lat,
2. wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka,
3. stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub ojca dziecka,
4. stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenowo lub wieloczynnikową,
5. stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej bądź wady płodu.
Ocena ryzyka preeklampsji- poszerzenie testu PAPPA o pomiar przepływów w tętnicach macicznych oraz pomiaru ciśnienia tętniczego matki pozwala na wyliczenie indywidualnego ryzyka preeklampsji, czyli ciężkiej postaci nadciśnienia ciążowego. Największą dokładność w przewidywaniu tego ryzyka osiąga się dzięki oznaczeniu PlGF ( łożyskowy czynnik wzrostu) z krwi matki. U pacjentek z grupy wysokiego ryzyka możemy skutecznie zapobiegać wczesnej preeklmpsji poprzez podawanie małych dawek kwasu acetylosalicylowego (ASA).
Badania w ciąży – II trymestr
15-20 tydzień
Poza badaniem ciężarnej, pomiarem jej ciśnienia tętniczego i masy ciała oraz propagowaniem zdrowego stylu życia, zleca się w tym czasie :
- Morfologie
- Mocz badanie ogólne
18-22 tydzień
Badanie USG II trymestru tzw. połówkowe – w drugim trymestrze w badaniu USG dokonuje się szczegółowej oceny anatomii płodu. Narządy wewnętrze są już rozwinięta i na tyle duże, że możliwa jest ich dokładna ocena. Jednocześnie, dziecko jest jeszcze na tyle małe, że ma w macicy wystarczającą ilość miejsca aby uwidocznić wszystkie struktury anatomiczne.
21-26 tydzień
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia to odpowiedni czas na rozpoczęcie edukacji przedporodowej. Lekarz omawia z pacjentką m.in. plan porodu, w tym preferencje i oczekiwania rodzącej, pozycje wykorzystywane w pierwszym i drugim okresie porodu, łagodzenie bólu
porodowego.
Zalecane badania:
- ocena czynności serca płodu,
- pomiar ciśnienia krwi, masy ciała kobiety;
- doustny test obciążenia glukozą 75 g (OGTT): 24-26 tydzień ciąży (jeśli nie było wskazań, aby przeprowadzić je wcześniej);
- badanie ogólne moczu,
- badanie przeciwciał anty-D u kobiet Rh (–),
- badanie w kierunku toksoplazmozy (IgM), jeśli w I. trymestrze kobieta miała wynik ujemny.
- badanie w kierunku CMV ( IgG i IgM ) u pacjentek, które miały ujemne przeciwciała w pierwszym trymestrze
Badania w ciąży – III trymestr
27-32 tydzień
- Ocena czynności serca płodu.
- Pomiar ciśnienia tętniczego, masy ciała kobiety.
- Morfologia krwi.
- Badanie ogólne moczu.
- Przeciwciała anty-D u kobiet Rh (–).
- Badanie ultrasonograficzne, które ocenia wzrastanie płodu i jego dobrostan.
- W przypadku występowania wskazań – podanie immunoglobuliny anty-D (28–30 tydzień ciąży).
33-37 tydzień
- Badanie położnicze.
- Ocena wymiarów miednicy.
- Ocena czynności serca płodu.
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
- Ocena ruchów dziecka.
- Badanie gruczołów sutkowych.
- Pomiar masy ciała.
- Ocena ryzyka ciążowego.
- Ocena ryzyka i nasilenia objawów depresji.
- Propagowanie zdrowego stylu życia.
- Zalecenie szczepień na grypę i krztusiec
W tych tygodniach ciąży poleca się przyszłym mamom przeprowadzić badania laboratoryjne, do których należą:
- morfologia krwi,
- badanie ogólne moczu,
- badanie antygenu HBs (zakażenie WZW t. B),
- badanie HIV,
- posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących- Streptoccocus Agalactiae (35–37 tydzień ciąży),
- badanie VDRL, HCV w grupie kobiet ze zwiększonym populacyjnym ryzykiem.
38-39. tydzień
- Badanie ogólne moczu i morfologia krwi.
- Badanie położnicze.
- Ocena czynności serca płodu.
- Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
- Ocena ruchów dziecka.
- Pomiar masy ciała kobiety.
Niezwłocznie po 40. tygodniu ciąży
Jeśli poród nie rozpocznie się samoistnie w do terminu porodu w 40 tygodniu należy wykonać Badanie KTG, czyli ocenę tętna płodu i czynności skurczowej macicy (planowe badanie KTG w ciąży fizjologicznej jest realizowane nie wcześniej niż w terminie porodu). Oprócz tego lekarz wykonuje badanie USG. Jeśli są one prawidłowe, kolejne badanie należy powtórzyć po tygodniu.
Źródło: Na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.