Pessar w ciąży – co warto o nim wiedzieć?
Pessar w ciąży to jedno z istotnych metod stosowanych w ginekologii i położnictwie, które pomaga chronić ciążę i zmniejszać ryzyko jej przedwczesnego rozwiązania. Jest to elastyczny krążek wykonany z medycznego silikonu lub plastiku, umieszczany w pochwie w celu stabilizacji i odciążenia szyjki macicy. Dzięki temu zapobiega jej przedwczesnemu skracaniu i rozwieraniu się.
Najczęściej pessar stosuje się u kobiet z niewydolnością szyjki macicy, jednak może być również zalecany pacjentkom z innymi czynnikami ryzyka, takimi jak ciąża mnoga. Jest to bezpieczna i nieinwazyjna alternatywa dla procedur chirurgicznych, np. szwu okrężnego.
W tym artykule omówimy rodzaje pessarów, wskazania do ich stosowania, a także wyjaśnimy, kiedy warto zdecydować się na ich założenie. Omówimy także istotne kwestie, w tym zależność między pessarem a skurczami oraz pessarem a współżyciem, aby odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się pytania kobiet w ciąży.
Strona Główna > Blog > Pessar w ciąży – co warto o nim wiedzieć?
Spis treści
Pessary stosowane w ciąży dzielą się na kilka głównych typów, dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjentek. Wyróżnia się dwa rodzaje pessarów: ginekologiczne i położnicze.
Pessar Ginekologiczny
Pessar ginekologiczny to szeroka kategoria obejmująca różne modele wykorzystywane w leczeniu schorzeń narządów rodnych, takich jak obniżenie narządu rodnego czy nietrzymanie moczu. Niektóre z pessarów ginekologicznych mogą być stosowane również w ciąży, jednak podtrzymywanie ciąży nie jest ich głównym celem.
Pessar Położniczy
Pessar położniczy, stosowany wyłącznie u kobiet ciężarnych, ma na celu stabilizację szyjki macicy i zapobieganie jej przedwczesnemu skracaniu oraz rozwieraniu zmniejszając ryzyko porodu przedwczesnego. Jest on najczęściej zalecany kobietom z rozpoznaną niewydolnością szyjki macicy lub innymi czynnikami ryzyka.
Dobór odpowiedniego kształtu i rozmiaru pessara jest ważny dla skuteczności terapii. Powinien być on wybrany przez doświadczonego specjalistę, ponieważ źle dopasowany pessar w ciąży może nie spełniać swojej funkcji, a także powodować dyskomfort lub niepożądane dolegliwości. Regularne kontrole lekarskie pozwalają monitorować skuteczność jego działania i ewentualnie dostosować terapię do zmieniających się warunków anatomicznych w trakcie ciąży.
Mechanizm działania pessara położniczego polega na stabilizacji i odciążeniu szyjki macicy. Działa on poprzez subtelną zmianę kąta nachylenia szyjki macicy, zmniejszając nacisk wywierany przez rosnącą macicę i płód.
Dzięki odpowiedniemu ułożeniu pessara, błony płodowe nie napierają bezpośrednio na kanał szyjki macicy, co znacząco redukuje ryzyko porodu przedwczesnego. Skuteczność pessara zależy od jego prawidłowego dopasowania oraz regularnej kontroli lekarskiej, która pozwala monitorować jego działanie i ewentualnie dostosować terapię do dynamicznie zmieniających się warunków w trakcie ciąży.
Optymalny moment założenia pessara zależy od indywidualnej sytuacji pacjentki, w tym długości szyjki macicy oraz oceny ryzyka przedwczesnego porodu. Najczęściej pessar zakłada się między 20. a 24. tygodniem ciąży, gdy obserwuje się skracanie szyjki macicy lub inne czynniki wskazujące na zagrożenie przedwczesnym rozwiązaniem. Jednak w niektórych przypadkach ginekolog zaleca jego założenie wcześniej, zwłaszcza jeśli pacjentka miała w przeszłości poród przedwczesny, lub później, jeśli sytuacja kliniczna tego wymaga.
Równie istotnym zagadnieniem jest czas stosowania pessara. Zwykle usuwa się go około 36.–37. tygodnia ciąży, aby umożliwić naturalne przygotowanie organizmu do porodu. W wyjątkowych przypadkach, np. gdy pojawiają się wskazania medyczne, pessar może zostać usunięty wcześniej lub pozostawiony dłużej, pod ścisłą kontrolą lekarza prowadzącego.
Wiele pacjentek zastanawia się, czy stosowanie pessara prowadzi do wystąpienia skurczów macicy. W większości przypadków pessar nie powoduje skurczów, ponieważ jego działanie opiera się na mechanicznym wsparciu szyjki macicy, a nie na stymulacji skurczowej. Jednak u niektórych kobiet organizm może zareagować na jego obecność podrażnieniem szyjki macicy, co w rzadkich przypadkach wywołuje delikatne skurcze lub uczucie napięcia w podbrzuszu.
Dlatego tak istotne jest regularne monitorowanie stanu pacjentki przez lekarza, który oceni, czy pojawiające się skurcze mają charakter fizjologiczny, czy też wymagają dodatkowej diagnostyki i interwencji. W przypadku nasilonych dolegliwości, bólu lub przedwczesnych skurczów konieczna może być modyfikacja leczenia lub wcześniejsze usunięcie pessara.
Jednym z częstych pytań pacjentek stosujących pessar w ciąży jest kwestia możliwości współżycia. W większości przypadków zaleca się ograniczenie aktywności seksualnej, zwłaszcza jeśli pessar został założony z powodu niewydolności szyjki macicy i istnieje zwiększone ryzyko przedwczesnego porodu. Współżycie mogłoby w takich sytuacjach prowadzić do podrażnienia szyjki macicy, wzmożonej produkcji prostaglandyn oraz zwiększonego ryzyka infekcji.
Każda pacjentka powinna jednak skonsultować tę kwestię z lekarzem prowadzącym, który na podstawie indywidualnej oceny stanu zdrowia może określić, czy w danym przypadku współżycie jest bezpieczne. W niektórych sytuacjach, gdy nie ma dodatkowych czynników ryzyka, lekarz może dopuścić możliwość współżycia przy zachowaniu ostrożności.
Wpływ pessara na doznania seksualne, w tym na orgazm, jest kwestią indywidualną i zależy od wielu czynników, takich jak:
- umiejscowienie pessara,
- wrażliwość szyjki macicy,
- ogólny stan zdrowia pacjentki.
Niektóre kobiety mogą odczuwać obniżony komfort współżycia, wynikający z obecności ciała obcego w pochwie mogący wpłynąć na swobodę i intensywność doznań. U innych pacjentek pessar nie powoduje żadnych zmian w odczuwaniu przyjemności i nie wpływa na możliwość osiągnięcia orgazmu.
Warto również pamiętać, że pessar jest stosowany głównie w celu podtrzymania ciąży, a w wielu przypadkach lekarze zalecają ograniczenie współżycia, zwłaszcza jeśli istnieje ryzyko przedwczesnego porodu. |
Choć pessar jest uważany za bezpieczną i nieinwazyjną metodę podtrzymywania ciąży, jego stosowanie może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Najczęściej zgłaszane dolegliwości obejmują:
- Zwiększoną ilość wydzieliny pochwowej
Obecność pessara często prowadzi do wzmożonej produkcji śluzu, co jest naturalną reakcją organizmu, jednak w niektórych przypadkach może powodować dyskomfort.
- Podrażnienie błony śluzowej pochwy
Pessar, zwłaszcza jeśli nie jest idealnie dopasowany, powoduje miejscowe otarcia lub uczucie ucisku.
- Dyskomfort w okolicy miednicy
Niektóre kobiety odczuwają lekkie napięcie lub uczucie ciała obcego w pochwie, szczególnie tuż po założeniu pessara.
- Zwiększone ryzyko infekcji
Choć rzadkie, długotrwałe stosowanie pessara może sprzyjać rozwojowi infekcji intymnych, zwłaszcza jeśli nie są przestrzegane zalecenia dotyczące higieny i regularnych kontroli lekarskich.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, istotne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza, dotyczących higieny intymnej, wizyt kontrolnych oraz ewentualnej konieczności stosowania środków wspomagających, takich jak globulki dopochwowe wspierające florę bakteryjną. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, takich jak silne podrażnienie, ból, krwawienie czy upławy o nieprzyjemnym zapachu, należy jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.
Badania naukowe potwierdzają, że stosowanie pessara zwiększa szanse na donoszenie ciąży do terminu, zwłaszcza u kobiet z rozpoznaną niewydolnością szyjki macicy. Skuteczność pessara zależy przede wszystkim od momentu jego założenia oraz indywidualnej sytuacji zdrowotnej pacjentki.
Warto jednak pamiętać, że skuteczność pessara może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak długość szyjki macicy w momencie założenia, obecność infekcji, liczba płodów czy współistniejące schorzenia. Regularna kontrola ginekologiczna oraz monitorowanie stanu szyjki macicy są ważne dla oceny skuteczności tej metody oraz ewentualnej potrzeby dodatkowego wsparcia terapeutycznego.
Pessar położniczy jest skuteczną metodą zapobiegania przedwczesnemu porodowi u kobiet z niewydolnością szyjki macicy, wspierając mechanicznie jej funkcję. Decyzję o jego zastosowaniu powinien podejmować lekarz ginekolog prowadzący ciąże, który oceni stan pacjentki. Choć pessar może powodować drobne skutki uboczne, takie jak zwiększona wydzielina czy dyskomfort, zazwyczaj jest dobrze tolerowany i stanowi mniej inwazyjną alternatywę dla szwu okrężnego. Regularne wizyty kontrolne i przestrzeganie zaleceń zapewniają bezpieczeństwo terapii.