Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych
Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych (ang. Abnormal Uterine Bleeding, AUB) to jedne z najczęstszych problemów, z którymi pacjentki zgłaszają się do ginekologa. Może występować w każdym wieku, od okresu przed menarche (pierwsza miesiączka), przez wiek reprodukcyjny, aż po menopauzę.
W tym artykule przybliżymy najczęstsze powody krwawienia z pochwy, kryteria diagnostyczne oraz metody leczenia. Omówimy również różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami krwawienia, takimi jak długotrwałe krwawienia z dróg rodnych, silne krwawienia z pochwy czy krwotok z macicy.
Strona Główna > Blog > Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych
Spis treści
Prawidłowe krwawienie z dróg rodnych, czyli regularna menstruacja, występuje zazwyczaj co 21–35 dni, trwa od 3 do 7 dni i wiąże się z utratą krwi na poziomie 30–80 ml. Jest to wynik naturalnych zmian hormonalnych zachodzących w cyklu menstruacyjnym kobiety, obejmującym fazę folikularną, owulację oraz fazę lutealną. Regularne i przewidywalne krwawienia są oznaką zdrowego układu rozrodczego, a ich charakter może zmieniać się na przestrzeni życia kobiety w zależności od wieku, stanu zdrowia czy stosowanych leków.
Prawidłowe krwawienia rozpoczynają się zazwyczaj w okresie dojrzewania wraz z menarche, czyli pierwszą menstruacją, która pojawia się około 13. roku życia. Fizjologiczny zakres wiekowy dla menarche wynosi od 10. do 15. roku życia i jest uwarunkowany czynnikami genetycznymi, konstytucjonalnymi oraz środowiskowymi, wpływającymi na przebieg dojrzewania.
Krwawienia przed 10. rokiem życia lub brak menstruacji po ukończeniu 15 lat wymagają szczegółowej diagnostyki oraz odpowiedniego leczenia w celu wykluczenia poważniejszych problemów zdrowotnych. |
Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych obejmuje zarówno krwawienia regularne, jak i nieregularne. W praktyce klinicznej stosuje się różne klasyfikacje, a najczęściej wyróżnia się:
- Menorrhagia – cykliczne krwawienia pojawiające się w normie czasowej (21–35 dni), ale trwające dłużej niż 7 dni lub wiążące się z utratą krwi ponad 80 ml.
- Menometrorrhagia – krwawienia nieregularne, trwające ponad 7 dni i/lub wiążące się z utratą krwi przekraczającą 80 ml.
- Polymenorrhea – krwawienia występujące częściej niż co 21 dni.
- Oligomenorrhea – krwawienia pojawiające się rzadziej niż co 35 dni.
- Amenorrhea – brak krwawienia przez ponad 6 miesięcy.
- Metrorrhagia – nieregularne krwawienia między cyklami owulacyjnymi.
Do grupy nieprawidłowych krwawień można zaliczyć także:
- Krwawienia pomenopauzalne – występujące ponad rok od ostatniej naturalnej menstruacji.
- Czynnościowe krwawienia maciczne – wynikające z zaburzeń hormonalnych, przy braku patologii organicznej.
- Ostre nieprawidłowe krwawienia maciczne – prowadzone do hipowolemii i wstrząsu.
Okres przed menarche
Nieprawidłowe krwawienia u dziewcząt przed pierwszą miesiączką wynikają najczęściej z obecności ciał obcych w pochwie, takich jak małe zabawki lub inne przedmioty, które mogły zostać wprowadzone przez dziecko. Urazy mechaniczne, na przykład wynikające z upadków lub urazów sportowych, mogą także prowadzić do silnego krwawienia z pochwy. Infekcje bakteryjne lub grzybicze należą do kolejnych potencjalnych przyczyn, które powodują podrażnienie i stany zapalne.
Rzadziej, można zaobserwować wrodzone wady anatomiczne układu rodnego, takie jak nieprawidłowy rozwój pochwy czy macicy. W takich przypadkach niezbędna jest szybka interwencja medyczna i szczegółowa diagnostyka ginekologiczna, obejmująca badanie ultrasonograficzne (USG) oraz inne procedury specjalistyczne, w celu określenia przyczyny i wprowadzenia odpowiedniego leczenia.
Wiek reprodukcyjny
Najczęstszymi powodami krwawienia z pochwy w wieku reprodukcyjnym są:
- Ciąża i jej powikłania – takie jak poronienie, ciąża ektopowa czy zaśniad groniasty. Powikłania te często prowadzą do nagłych i niepokojących krwawień, wymagających pilnej konsultacji ginekologicznej oraz badań obrazowych, takich jak ultrasonografia.
- Zaburzenia hormonalne – obejmujące zespół policystycznych jajników (PCOS), hiperprolaktynemię czy dysfunkcje tarczycy. Zaburzenia te często manifestują się nieregularnymi krwawieniami i wymagają diagnostyki laboratoryjnej oraz oceny klinicznej.
Chcesz dowiedzieć się więcej o PCOS?
- Choroby macicy – w tym polipy, mięśniaki, endometrioza czy rak endometrium. Te schorzenia mogą prowadzić do obfitych, długotrwałych krwawień z dróg rodnych oraz do krwotoku ginekologicznego.
- Infekcje narządów rodnych – zarówno bakteryjne, jak i wirusowe, powodujące stany zapalne, które mogą wywoływać plamienia oraz krwawienia międzymiesiączkowe.
- Stosowanie antykoncepcji hormonalnej oraz innych leków – takich jak antykoagulanty. Hormonalne metody zapobiegania ciąży, a także wkładki wewnątrzmaciczne (IUD), mogą wpływać na regularność i nasilenie krwawień.
Okres pomenopauzalny
Nieprawidłowe ciągłe krwawienia z pochwy w okresie pomenopauzalnym są szczególnie niepokojącym objawem, ponieważ w około 10% przypadków mogą wskazywać na nowotwory macicy, w tym raka endometrium lub raka szyjki macicy. Najbardziej typową przyczyną częstych krwawień z pochwy w tej grupie wiekowej jest jednak atrofia błony śluzowej macicy, odpowiadająca za około 60% wszystkich przypadków.
Atrofia endometrium wynika ze spadku poziomu estrogenów po zakończeniu okresu reprodukcyjnego kobiety. Gdy liczba pęcherzyków w jajnikach maleje poniżej 1000, dochodzi do znacznego zmniejszenia produkcji estradiolu w komórkach ziarnistych, co skutkuje wygaszaniem cyklu miesiączkowego. Proces ten prowadzi do ustania menstruacji, co definiuje menopauzę, występującą średnio około 50. roku życia.
W przypadku wystąpienia krwawień pomenopauzalnych konieczne jest szybkie wdrożenie szczegółowej diagnostyki, w tym badania ultrasonograficznego, histeroskopii czy biopsji endometrium, w celu wykluczenia nowotworów oraz innych patologii układu rozrodczego.
Wywiad lekarski
Pierwszym krokiem w diagnostyce jest szczegółowy wywiad lekarski, obejmujący:
- Charakterystykę cykli menstruacyjnych (częstotliwość, obfitość, czas trwania).
- Obecność objawów towarzyszących, takich jak ból, gorączka, upławy.
- Stosowanie leków wpływających na układ hormonalny lub krzepnięcia.
Badanie kliniczne
W badaniu klinicznym zwraca się uwagę na:
- Objawy sugerujące PCOS (otyłość, nadmierne owłosienie, trądzik).
- Dysfunkcje tarczycy (nietolerancja ciepła lub zimna, sucha skóra, wytrzeszcz oczu).
- Objawy cukrzycy (ciemne, zgrubiałe zmiany skórne pojawiające się np. na karku)
- Stany wskazujące na wstrząs (bladość powłok skórnych, hipowolemia).
Badania laboratoryjne i obrazowe
Podstawowe badania obejmują:
- Test ciążowy.
- Morfologię krwi i ocenę układu krzepnięcia.
- Hormony tarczycy (TSH, fT4), prolaktynę, testosteron.
- Badanie ultrasonograficzne (TVUS, czyli ultrasonografia przezpochwowa), a w razie potrzeby histeroskopię lub biopsję endometrium.
Leczenie nieprawidłowych krwawień z dróg rodnych jest dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentki, uwzględniając przyczynę krwawienia oraz jego nasilenie. Współczesne podejście łączy farmakoterapię, taką jak hormony czy leki hemostatyczne, z zabiegami chirurgicznymi, w tym histeroskopicznymi lub laparoskopowymi, w celu przywrócenia zdrowia i komfortu pacjentki.
Leczenie farmakologiczne
- Antykoncepcja hormonalna – w celu regulacji cyklu.
- Leki zmniejszające krwawienie, takie jak kwas traneksamowy czy niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
- Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) u kobiet pomenopauzalnych.
Leczenie zabiegowe
- Histeroskopia z usunięciem polipów lub mięśniaków.
- Ablacja endometrium.
- W skrajnych przypadkach histerektomia (usunięcie macicy).
Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych to problem wymagający indywidualnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego. Powody krwawienia z pochwy mogą być różnorodne, od zaburzeń hormonalnych, przez infekcje, aż po nowotwory. Regularne wizyty u ginekologa i szybka reakcja na objawy mogą zapobiec poważnym powikłaniom.