Grzybica pochwy w ciąży – jak ją leczyć?
Grzybica pochwy w ciąży to jedno z najczęściej występujących zakażeń u kobiet, które spodziewają się dziecka. Zmiany hormonalne i osłabienie odporności sprawiają, że środowisko pochwy staje się bardziej podatne na namnażanie się grzybów z rodzaju Candida, co prowadzi do infekcji. Choć kandydoza w ciąży nie zawsze stanowi poważne zagrożenie dla płodu, jej nieleczona postać może skutkować powikłaniami, zarówno w przebiegu ciąży, jak i w trakcie porodu. Jakie są objawy? Jak przebiega leczenie?Czy przebieg grzybicy pochwy na początku ciąży różni się od tego w późniejszych jej fazach? W tym artykule znajdziesz wszystko, co warto wiedzieć o grzybicy w ciąży.
Strona Główna > Blog > Grzybica pochwy w ciąży – jak ją leczyć?
Spis treści
Infekcja grzybicza pochwy, znana również jako drożdżyca, należy do najczęściej diagnozowanych dolegliwości intymnych u kobiet. Jej przyczyną są zazwyczaj drożdżaki z rodzaju Candida, głównie Candida albicans. Choć w niewielkich ilościach mogą naturalnie występować w organizmie, problem pojawia się wtedy, gdy zaczynają się nadmiernie namnażać.
Szacuje się, że nawet 20–25% kobiet w wieku rozrodczym zmaga się z tego typu infekcjami, a aż 3 na 4 kobiety doświadczają ich przynajmniej raz w życiu. W okresie ciąży ryzyko zachorowania znacznie wzrasta. Dzieje się tak głównie z powodu zmian hormonalnych – wzrost poziomu estrogenu i progesteronu wpływa na zmianę pH pochwy, co sprzyja rozwojowi drożdżaków. Dodatkowo, układ odpornościowy przyszłej mamy działa nieco inaczej niż zwykle, co również może sprzyjać infekcjom.
Grzybica w ciąży nie jest rzadkością, ale wymaga odpowiedniego podejścia i leczenia – zarówno ze względu na komfort kobiety, jak i zdrowie dziecka.
Najczęściej zgłaszane objawy kandydozy w ciąży to:
- intensywne swędzenie pochwy i sromu,
- uczucie pieczenia, szczególnie podczas oddawania moczu,
- białe, serowate upławy o kwaśnym zapachu,
- zaczerwienienie i obrzęk sromu,
- bolesność w trakcie stosunku.
W badaniu klinicznym ginekolog może zauważyć biały nalot na ścianach pochwy, podrażnienie, a także zmiany w obrębie skóry okolic intymnych. Warto pamiętać, że objawy te nie są specyficzne jedynie dla grzybicy – dlatego konieczna jest diagnostyka różnicowa.
Swędzenie pochwy to najczęstszy objaw grzybicy w ciąży. Może być łagodne lub intensywne, często utrudnia codzienne funkcjonowanie, a nawet sen. Należy mieć na uwadze, że uczucie świądu może towarzyszyć również innym dolegliwościom (np. bakteryjnym zapaleniu pochwy, rzęsistkowicy), dlatego nie należy diagnozować się samodzielnie. W razie uporczywego swędzenia pochwy warto jak najszybciej skonsultować się z ginekologiem.
Grzybica pochwy na początku ciąży może powodować duży dyskomfort, ale rzadko wiąże się z zagrożeniem dla rozwijającego się zarodka. W I trymestrze należy jednak zachować szczególną ostrożność przy doborze preparatów leczniczych, ze względu na możliwość działania teratogennego niektórych substancji. Dlatego terapia powinna być prowadzona pod nadzorem lekarza, najlepiej ginekologa, i opierać się na bezpiecznych, miejscowo stosowanych preparatach przeciwgrzybiczych.
Przyczyn grzybicy pochwy w ciąży jest wiele. Do najczęstszych należą:
- zmiany hormonalne wpływające na środowisko pochwy,
- osłabienie odporności,
- stosowanie antybiotyków, które niszczą naturalną florę bakteryjną,
- dieta bogata w cukry proste,
- stres i przemęczenie,
- ciasna, nieprzewiewna bielizna,
- nieprawidłowa higiena intymna.
Choć drożdżaki najczęściej kojarzymy z zakażeniem miejsc intymnych, ich pierwotnym „miejscem zamieszkania” może być przewód pokarmowy. Grzyby z rodzaju Candida naturalnie występują w jelitach wielu ludzi, nie powodując problemów, dopóki ich ilość pozostaje pod kontrolą.
W pewnych warunkach – np. spadek odporności, zaburzenia hormonalne czy stosowanie antybiotyków może dojść do nadmiernego rozwoju drożdżaków. W takich okolicznościach grzyby mogą rozprzestrzenić się z odbytu na okolice pochwy. Dzieje się to najczęściej przez tzw. transmisję kontaktową – np. przy niewłaściwym podcieraniu (od tyłu do przodu), noszeniu ciasnej bielizny, korzystaniu z nieodpowiednich środków higienicznych czy po prostu przez bliskość anatomiczną odbytu i pochwy.
To właśnie dlatego higiena odgrywa ważną rolę w profilaktyce grzybicy pochwy – zwłaszcza w ciąży, gdy organizm kobiety jest bardziej podatny na wszelkie infekcje.
Proces diagnostyczny powinien obejmować:
- Wywiad kliniczny – obejmujący pytania o objawy, częstotliwość ich występowania oraz historię wcześniejszych infekcji.
- Badanie ginekologiczne – z oceną wydzieliny pochwowej, błon śluzowych oraz skóry okolic intymnych.
- Badanie mikroskopowe – preparaty bezpośrednie z soli fizjologicznej i roztworu KOH (10%) ujawniają obecność blastokonidii (formy rozmnażania się drożdżaków).
- Hodowla i testy molekularne – w przypadku niejednoznacznych wyników.
- W przebiegu grzybicy pochwy pH wydzieliny zwykle utrzymuje się na prawidłowym poziomie – około 4,0–4,5.
- Dodatkowe badania – np. morfologia, poziom żelaza, glukozy – zwłaszcza u kobiet z nawracającą infekcją.
Leczenie grzybicy pochwy w ciąży powinno być skuteczne, ale także bezpieczne dla płodu. Dlatego tak ważne jest, by wiedzieć, jak leczyć tego typu infekcje w sposób odpowiedzialny. Stosowanie antybiotyków nie jest zalecane w pierwszym rzucie leczenia ze względu na ryzyko antybiotykooporności oraz możliwe powikłania. W ciąży preferuje się miejscowe leczenie przeciwgrzybicze, np. globulki dopochwowe z klotrimazolem wykazują miejscowe działanie w
obrębie zakażenia, ograniczając jednocześnie wpływ leku na cały organizm. W pierwszej kolejności rekomenduje się leki miejscowe, takie jak:
- klotrimazol – w formie dopochwowych globulek, kremów i tabletek, bezpiecznych dla kobiet w ciąży,
- natamycyna – antybiotyk polienowy, stosowany bezpiecznie podczas leczenia grzybicy u ciężarnych,
- nystatyna – skuteczna w terapii miejscowej, choć mniej efektywna niż azole.
U kobiet z nawracającą kandydozą warto rozważyć dłuższą terapię, np. itrakonazolem, który działa również na szczepy oporne jak Candida glabrata czy Candida krusei – choć jego stosowanie w ciąży powinno być zawsze nadzorowane przez lekarza.
Dla lepszego efektu leczenia zaleca się stosowanie probiotyków dopochwowych oraz doustnych, które wspierają równowagę mikrobiologiczną. Szczególnie polecane są w leczeniu podtrzymującym i profilaktyce nawrotów.
Grzybica pochwy u kobiet w ciąży zwykle nie powoduje ciężkich konsekwencji, jednak nieleczona może doprowadzić do:
- przeniesieniem infekcji na noworodka (np. kandydoza jamy ustnej, pieluszkowe zapalenie skóry),
- zwiększonym ryzykiem pęknięcia błon płodowych i przedwczesnego porodu, ● obniżeniem jakości życia pacjentki z powodu uporczywych objawów.
Nieleczona grzybica w ciąży jest szczególnie niebezpieczna u kobiet z cukrzycą ciążową, niedokrwistością oraz w przypadku zapaleń nawrotowych. Właśnie dlatego niezbędne są szybka diagnostyka i precyzyjne dobranie metody leczenia.
Aby zminimalizować ryzyko nawrotu kandydozy w ciąży, warto:
- nosić bawełnianą, przewiewną bieliznę,
- unikać zbyt obcisłych ubrań i rajstop,
- zadbać o higienę intymną,
- stosować dietę ubogą w cukry proste,
- wspomagać mikroflorę probiotykami,
- unikać irygacji dopochwowych,
- zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu.
Profilaktyka i higiena mają szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku kobiet, które przed zajściem w ciążę miały epizody drożdżycy lub kandydozy nawrotowej.
Grzybica w ciąży jest częstym, ale możliwym do skutecznego leczenia problemem. Istotne jest wczesne rozpoznanie objawów, właściwa diagnostyka i zastosowanie bezpiecznego leczenia miejscowego, a w niektórych przypadkach – doustnego. Leczenie powinno zawsze odbywać się pod kontrolą lekarza. Dobrze dobrana terapia pozwala nie tylko zredukować objawy, takie jak swędzenie pochwy czy upławy, ale także chroni zdrowie dziecka i przebieg ciąży.
Jeśli zauważysz u siebie pierwsze objawy infekcji – nie zwlekaj. Skontaktuj się z ginekologiem, który dobierze odpowiednie środki terapeutyczne. Dbając o zdrowie intymne, dbasz także o swoje dziecko.