Suchość pochwy – przyczyny i leczenie
Suchość pochwy jest jednym z najczęściej zgłaszanych przez kobiety problemów ginekologicznych i może występować w różnych okresach życia. Objawy takie jak swędzenie pochwy, pieczenie, uczucie napięcia i dyskomfort przy stosunku, a także brak wydzieliny z pochwy znacząco obniżają komfort życia codziennego oraz intymnego, wpływając nie tylko na sferę seksualną, ale także na samopoczucie psychiczne i jakość relacji partnerskich. Choć najczęściej suchość pochwy kojarzona jest z okresem okołomenopauzalnym, kiedy naturalny poziom estrogenów spada, problem ten dotyczy również kobiet młodszych. Suchość pochwy może także pojawiać się w ciąży, w wyniku zmian hormonalnych i zwiększonego napięcia mięśni dna miednicy, po cesarskim cięciu, gdy tkanki intymne wymagają czasu na regenerację, a także u kobiet stosujących hormonalną antykoncepcję, kiedy zmiany hormonalne wpływają na zmniejszenie naturalnej wydzieliny pochwowej. W praktyce klinicznej oznacza to, że problem nie jest ograniczony wiekowo, a jego rozpoznanie i odpowiednie leczenie wymagają indywidualnego podejścia do każdej pacjentki.
Strona Główna > Blog > Suchość pochwy – przyczyny i leczenie
Spis treści
Suchość pochwy może mieć wiele przyczyn. Najczęściej jest związana z zaburzeniami hormonalnymi, które wpływają na produkcję naturalnej wydzieliny pochwowej. Estrogeny, odpowiedzialne za prawidłowe nawilżenie błony śluzowej pochwy, w okresie menopauzy ulegają znacznemu obniżeniu. Suchość pochwy najczęściej występuje jako jeden z objawów menopauzy – nawet połowa kobiet w tym okresie życia może doświadczać tego problemu. Jednak menopauza nie jest jedyną przyczyną. Szacuje się, że problem dotyczy nawet jednej na pięć młodszych kobiet.
Do czynników niezwiązanych z menopauzą zaliczamy:
- Zmiany i zaburzenia hormonalne niezwiązane z menopauzą, takie jak suchość pochwy w ciąży, w okresie laktacji, na kilka dni przed miesiączką, w niedoczynności tarczycy, w przebiegu PCOS czy przy przedwczesnym wygasaniu funkcji jajników.
- Stosowanie leków, w tym antykoncepcji hormonalnej (suchość pochwy przy antykoncepcji), antybiotyków i leków przeciwhistaminowych.
- Infekcje narządów intymnych oraz długotrwałe stany zapalne, takie jak liszaj sromu – schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, wymagające specjalistycznej terapii.
- Nieprawidłowa higiena intymna, w tym nadmierne mycie, irygacje lub stosowanie drażniących środków myjących.
- Czynniki związane ze stylem życia, takie jak palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, brak snu i przewlekły stres.
- Choroby przewlekłe, w tym cukrzyca, niedoczynność tarczycy czy schorzenia reumatologiczne.
- Leczenie onkologiczne, obejmujące chemioterapię i radioterapię w obrębie miednicy.
Reakcje alergiczne, na przykład na prezerwatywy, wkładki higieniczne, lubrykanty, bieliznę lub środki piorące.
Objawy suchości pochwy różnią się nasileniem w zależności od wieku kobiety, przyczyn problemu oraz indywidualnych predyspozycji organizmu. Najczęściej zgłaszane symptomy to:
- Uczucie suchości lub szorstkości w pochwie – pacjentki opisują je jako nieprzyjemne tarcie, napięcie lub uczucie „ściągnięcia” błony śluzowej, które utrudnia codzienne funkcjonowanie i może wpływać na pewność siebie w kontaktach intymnych.
- Swędzenie pochwy – często towarzyszy pieczeniu i jest objawem podrażnienia śluzówki, które prowadzi do dalszych mikrourazów i zwiększonego ryzyka infekcji.
- Uczucie pieczenia i podrażnienia warg sromowych (związane z ich suchością) może obejmować zarówno wargi mniejsze, jak i większe, wywołując dolegliwości podczas chodzenia, siedzenia czy noszenia ciasnej bielizny.
- Brak lub zmniejszona ilość wydzieliny (brak wydzieliny z pochwy) – naturalna wydzielina pełni funkcję ochronną, nawilżającą i antybakteryjną; jej niedobór może sprzyjać infekcjom i utrudniać stosunki seksualne.
- Dyskomfort lub ból podczas stosunku (suchość pochwy przy stosunku) – jest jednym z najbardziej dokuczliwych objawów. Prowadzi do unikania aktywności seksualnej i obniżenia jakości życia intymnego.
- Wysuszona pochwa – odczuwana jako ciągły dyskomfort, który utrudnia codzienne funkcjonowanie, higienę intymną oraz noszenie niektórych rodzajów bielizny.
- Częstsze infekcje dróg moczowych i problemy z oddawaniem moczu – suchość pochwy zmienia naturalną równowagę mikrobiologiczną, co zwiększa podatność na zakażenia.
- Zmniejszone libido i zmiany w konsystencji wydzieliny pochwy – przewlekła suchość i towarzyszące jej objawy mogą wpływać na chęć kontaktów seksualnych oraz jakość przeżywanych doznań.
Należy zaznaczyć, że dolegliwości te nie występują wyłącznie u kobiet w okresie okołomenopauzalnym.Coraz częściej zgłaszają je także kobiety młodsze, w ciąży, po cesarskim cięciu czy przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej, co podkreśla znaczenie wnikliwej diagnostyki niezależnie od wieku. Wczesne rozpoznanie przyczyn suchości pochwy pozwala na skuteczniejsze leczenie i zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak przewlekłe podrażnienia, infekcje czy problemy w sferze seksualnej.
Jeżeli pojawia się suchość miejsc intymnych lub inne objawy, takie jak swędzenie pochwy, pieczenie, dyskomfort przy stosunku czy brak wydzieliny z pochwy, bardzo istotna jest konsultacja z ginekologiem. Specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad medyczny, obejmujący informacje o cyklu menstruacyjnym, przyjmowanych lekach, stylu życia, przebytej ciąży, porodach, w tym suchość pochwy po cesarskim cięciu oraz stosowanej antykoncepcji. W diagnostyce uwzględnia się również czynniki psychologiczne, takie jak stres czy zaburzenia nastroju, które mogą wpływać na poziom nawilżenia pochwy.
Podczas badania ginekolog ocenia stan błony śluzowej pochwy i warg sromowych, konsystencję wydzieliny oraz obecność ewentualnych zmian zapalnych czy infekcyjnych. W przypadku podejrzenia przewlekłego zapalenia sromu, szczególnie o etiologii autoimmunologicznej, takiego jak liszaj sromu, niezbędne jest dokładne rozpoznanie, ponieważ leczenie wymaga zastosowania specjalistycznych preparatów miejscowych.
Dzięki odpowiedniej diagnostyce możliwe jest dobranie indywidualnego planu leczenia, który uwzględnia przyczyny suchości pochwy, nasilenie objawów i potrzeby pacjentki. Wczesna interwencja pozwala uniknąć powikłań, takich jak przewlekłe podrażnienia, infekcje dróg moczowych czy problemy w sferze seksualnej, a także znacząco poprawia komfort życia codziennego. Ginekolog również doradzi w kwestii stosowania preparatów nawilżających, terapii hormonalnej czy innych metod wspomagających regenerację śluzówki, co w połączeniu z odpowiednią higieną i zmianami stylu życia daje najlepsze efekty terapeutyczne.
Leczenie suchości pochwy zależy od przyczyny i stopnia nasilenia objawów. Wśród dostępnych metod wyróżniamy:
- Preparaty nawilżające – dostępne bez recepty żele i kremy na bazie kwasu hialuronowego, które przywracają komfort i nawilżenie błony śluzowej.
- Preparaty estriolu – stosowane miejscowo w formie kremów lub globulek, wspomagają regenerację śluzówki pochwy, zwiększając jej elastyczność i nawilżenie.
- Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) – stosowana ogólnoustrojowo, pozwala na wyrównanie niedoboru estrogenów i łagodzenie objawów suchości u kobiet w okresie menopauzy.
- Żele z androgenami (stosowane off-label) – mogą przynosić ulgę u pacjentek, u których inne metody są niewystarczające.
Dodatkowo warto stosować odpowiednie lubrykanty podczas stosunku oraz unikać drażniących środków myjących, irygacji i nadmiernego stosowania dezodorantów intymnych. Zbilansowana dieta, odpowiednia ilość snu, redukcja stresu i regularna aktywność fizyczna również wspierają prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych.
Suchość pochwy jest zjawiskiem powszechnym i może dotyczyć kobiet w różnym wieku. Przyczyny mogą być hormonalne, farmakologiczne, autoimmunologiczne lub wynikające ze stylu życia. Objawy takie jak swędzenie pochwy, pieczenie, suchość warg sromowych czy brak wydzieliny z pochwy wpływają na komfort życia intymnego i codziennego. Istnieją skuteczne metody leczenia, w tym preparaty nawilżające, lokalne estrogeny, HTZ czy żele androgenowe, które przywracają komfort i poprawiają jakość życia pacjentek. W przypadku przewlekłych objawów lub podejrzenia chorób autoimmunologicznych konieczna jest konsultacja z ginekologiem, aby wdrożyć odpowiednie leczenie i uniknąć powikłań.